JUDITH LANSINK

De scenes van de Vita Mariae

De engel Gabriël bericht de nog zeer jonge Maria dat zij zwanger is van Jezus, de zoon van God, zoals in de geschriften voorspeld is. Zij reageert verbaasd en verschrikt: hoe kan dat nou, ik ben slechts ondertrouwd en beken geen man. Zij behoort tot de groep van vrome joden, die maagdelijk het huwelijk (met Jozef) zal binnengaan.

Vervolgens bericht de engel haar dat ook haar nicht Elisabeth - ondanks haar hoge leeftijd - al 6 maanden zwanger is en een zoon zal baren.
Maria wil de blijdschap en verwondering over het prille leven wat zij in zich draagt dolgraag delen met haar geliefde nicht Elizabeth. Wanneer deze Maria ziet naderen springt het kind in haar eigen buik (de latere Johannes de Doper) op van blijdschap. En spreekt zij de woorden: "Wees gegroet Maria, de meeste gezegende van alle vrouwen ben jij, en gezegend is de vrucht van jouw schoot." Maria zal vervolgens drie maanden bij haar nicht verblijven, totdat deze bevalt van haar zoon Johannes.
De hoogzwangere Maria is met Jozef onderweg naar hun geboorteplaats om zich in te schrijven voor een volkstelling, per decreet uitgevaardigd door keizer Augustus. De geboorte van Maria's zoon kondigt zich aan en zij vinden een geïmproviseerd onderdak in een eenvoudige schaapherdersstal, waar Jezus wordt geboren. De herders en hun schapen zijn de eersten om eer te betuigen aan deze baby die de zoon van God heet.

In de verte naderen de silhouetten van drie koningen, die hun wensen en gaven komen brengen bij deze bijzondere nieuwgeborene. Spoedig zal het jonge gezin al moeten vluchten naar Egypte omdat koning Herodes de pas geboren Messias wil doden.
Na een pelgrimage naar Jeruzalem keren Maria, Jozef en Jezus temidden van een grote groep medereizigers terug naar hun woonplaats. Nieuwsgierig als de 12-jarige Jezus is, blijft hij zonder zijn ouders te verwittigen in de tempel achter. Nadat hij enkele lezingen heeft aanhoord neemt hij zelf het woord en stelt hij vragen die de schriftgeleerden verbijsterd doet staan. Onwetend van het feit dat zijn ouders hem inmiddels zoeken, en uitermate ongerust zijn.

Als Maria en Jozef Jezus na drie dagen zoeken temidden van de geleerden aantreffen zijn zij opgelucht en boos tegelijk. Als Maria hem verwijtend vraagt hoe hij dit heeft kunnen doen, zegt Jezus tegen zijn moeder: "Maar u wist toch dat ik in het Huis van mijn vader moest zijn?"
Maria en de inmiddels dertigjarige Jezus zijn met vrienden zijn te gast op een bruiloft. Het komt Maria ter ore dat er niet genoeg wijn is, waarop zij haar zoon vraagt of hij hier iets aan kan doen. "Maar mijn tijd is nog niet gekomen" antwoord Jezus.
Maria zegt de bedienden evenwel te doen wat hij hun zal gaan opdragen. Jezus vraagt hen vervolgens de kruiken te vullen met water en er een karaf van naar de ceremoniemeester te brengen, om te proeven. Deze roept verbaasd uit: "Normaal wordt de beste wijn als eerste geschonken maar hier heeft men hem tot het laatste bewaard!"

Zijn vrienden zijn hiermee getuige van het eerste wonder van Jezus en zullen vanaf nu trouwe volgelingen van hem zijn.
Na de publiekelijke veroordeling, de geseling, de voettocht met het loodzware kruis naar de plek die Golgotha heet, de kruisiging, en Jezus sterven, hebben de soldaten en ramptoeristen zich teruggetrokken binnen de stadsmuren van Jeruzalem.

Ontzetting en peilloos verdriet maken zich van Maria meester. De lievelingsapostel van Jezus blijft bij haar met troost en medeleven.
Overweldigd door verdriet blijft Maria achter bij het dode lichaam van Jezus, haar enige zoon, die zij met zoveel liefde en zorg heeft grootgebracht.

Jozef van Arimathea, een vermogend man uit Jeruzalem, heeft zijn purperrode mantel op de bodem uitgespreid waarop het gepijnigde lichaam is neergelegd. Hij heeft besloten zijn eigen graf af te staan, en is met Johannes op weg gegaan om dit voor Jezus' graflegging gereed te maken.
In een bovenzaal in Jeruzalem, ten tijde van het oogstfeest, zitten de twaalf apostelen met Maria wat bedrukt en angstig bijeen. Jezus is vijftig dagen geleden vermoord, en zij zijn onzeker over hun lot. Maria is vol vertrouwen dat er een teken zal komen.

Plotseling dringt er een hevige windvlaag binnen en verschijnt een onbeschrijfelijk licht. Zij raken allen vervuld van de Heilige Geest, en wanneer de toegestroomde menigte naderbij komt, blijken zij tot ieders verbazing elkaars talen te spreken.

Petrus houdt een toespraak over de betekenis van Jezus, en die dag laten zich drieduizend mensen dopen: de eersten van de hier beginnende christelijke kerk...

Het Vita Mariae Project

Maria is de meest afgebeelde vrouw ter wereld. Lees meer hierover op de website van De Goede Herder. Een tekst van Margreet Tordoir - Kreugel.
Bij de bouw van de kerk (van 1928 tot 1932) is in de Mariakapel rekening gehouden met de realisatie van 8 schilderijen met taferelen uit het leven van Maria. Er zijn 8 ondiepe nissen van 100 bij 150 cm in de muren, gemarkeerd door een horizontale rij geglazuurde bakstenen aan de onderzijden van de nissen.

Tussen 1932 en 1949 heeft bouwpastoor C.N.J. Meijsing van de Goede Herder Kerk te Wassenaar tevergeefs geprobeerd het schilderijenproject hiervoor te laten uitvoeren in overeenstemming met zijn terechte kwaliteitseisen. Pas in 2011 kwam, naar aanleiding van de wens van het parochiebestuur tot opknappen van de Mariakapel, het idee op alsnog een poging te wagen om de acht lege nissen van de beoogde taferelen te voorzien. Er werd besloten tot een aanbesteding. De keuze van een breed samengestelde jury viel op Judith Lansink uit Amsterdam. Zij heeft tussen 2012 en 2016 steeds op het geplande moment de panelen afgeleverd. De stijl kan getypeerd worden als "spiritueel realisme". De keuze van de scènes is gemaakt in samenspraak met Pastoor Michel Hagen.

De taferelen in 17de eeuwse techniek in olieverf zijn op duurzame panelen geschilderd. De kleuren zijn afgestemd op de bestaande glas-in-loodramen en de bakstenen muren. De kapel heeft zijn ingetogen sfeer behouden ondanks deze verrijking.

Margreet Tordoir-Kreugel

VITA MARIAE

Judith Lansink geeft belangrijke gebeurtenissen uit het leven van Maria een aardse interpretatie. De levendigheid van de voorstellingen en de interactie tussen Maria en Jezus doet denken aan filmbeelden die even stilgezet zijn om tijd te maken voor persoonlijke overdenking.

De acht Mariataferelen zijn ingetogen van karakter maar hebben grote zeggingskracht. Zo wordt op het paneel Stabat Mater de onheilspellende sfeer slechts voelbaar gemaakt door de opwaaiende mantels van Maria en Johannes, het schrale landschap en de donkere lucht vlak boven hen.
De afgewogen composities zijn sober. Details die de kalmte van de voorstellingen verstoren zijn vermeden. Door de evenwichtige ordening van de beeldelementen ontstaan harmonische schilderingen. Lichtval en schaduwpartijen zijn belangrijke motieven die de kern van de gebeurtenissen accentueren. Muren, boogvormen, diagonalen en eigenzinnige afsnijdingen brengen diepte in de voorstellingen. De panelen Annunciatie en Visitatie tonen daardoor een boeiende samenhang tussen binnen- en buitenruimten. De sfeer wordt vooral bepaald door donkere of juist lichte luchtpartijen. Zo is de hemel op het bruiloftstafereel zo fris uitgevoerd dat het bijdraagt aan de feestelijke sfeer.

De kleuren zijn verfijnd en betekenisvol. Traditiegetrouw geven de blauwtinten van het kleed van Maria haar zuiverheid weer. Blauw is meestal een afstandelijke, koele kleur. Judith Lansink weet met haar gelaagde verfbehandeling een warmer, intiemer blauw te creëren. Dit blauw contrasteert met de minder opvallende bruinnuances en vangt de blik van de kijker. Dat zowel nicht Elisabeth als Johannes een groen gewaad dragen voegt hoop toe aan de schilderingen en verzacht de dramatiek. De kleur rood speelt een bijzondere rol op De Pieta, waarop Maria rouwt om haar gestorven zoon. Deze indringende afbeelding toont Jezus na de kruisafname, liggend op een bloedrode tuniek. Het diepe rood verhoogt het besef van het offer dat hij bracht en de lijdensweg die hij achter de rug heeft.

HET LIJKT OF ZE ER ALTIJD ZIJN GEWEEST
De Mariapanelen schikken zich wonderwel naar de architectuur van De Goede Herderkerk. Nergens zie je dat de vorm van de nissen de artistieke uitvoering beperkten. Ze vormen zowel een geheel met de Mariakapel als een boeiend contrast. De kleuren en het ritme van de bakstenen muren komen terug op de panelen. Ook de ruimtelijkheid van het gebouw en de doorbreking hiervan door bogen en zuilen, kreeg aandacht in de composities. Daarnaast is er de sfeer van intimiteit en bezinning die zowel de besloten kapelruimte als de panelen kenmerkt. Wie daarvoor openstaat krijgt mentaal houvast en komt haast vanzelf tot Maria devotie. Onnadrukkelijk verhogen de Mariapanelen zo het spirituele karakter van het kerkgebouw.

MARIA MOEDER
Alle acht panelen verbeelden Maria als moeder of toekomstige moeder van Jezus. Op geen van de panelen wordt de Goddelijke Maria benadrukt, zoals met de ogen ten hemel gericht, of omgeven door een halo. Opvallend afwezig is ook de hemelvaart van Maria. Judith Lansink koos voor een menselijke in plaats van een Goddelijke Maria. Voor een waardige, aardse vrouw met menselijke gevoelens. Zo zien we haar op het paneel met de 12-jarige Jezus, reageren als een bezorgde moeder. Maar de panelen zijn gelaagder dan een verbeelding van belangrijke gebeurtenissen uit een moederleven. Juist de menselijkheid op de schilderingen biedt troost en hoop. De liefdevolle hand van Johannes op de schouder van Maria op het paneel Stabat Mater maakt de troost zichtbaar. Troost geeft ook het paneel Pinksteren in de zin dat het de dood verzacht. Elisabeth, die op latere leeftijd zwanger werd, vertegenwoordigt een van de hoopmotieven. Zo nodigen de in meditatief opzicht krachtige panelen de gelovigen uit Maria om voorspraak te vragen voor hun kleine en grote zorgen. Gewoon genieten van de schoonheid van de schilderingen kan natuurlijk ook.

Overige informatie

Goede herder kerk

De Goede Herder kerk &
Stichting vrienden van de driesprong

GOEDE HERDER KERK
Stoeplaan 2
2243 CZ Wassenaar
Secretariaat: 070-5178278
www.degoedeherder-wassenaar.nl

STICHTING VRIENDEN VAN DE DRIESPRONG
Weteringlaan 13
2243 GJ Wassenaar
Tel: 070-5178043
www.vriendendriesprong.nl

Judith Lansink

Judith Lansink over haar werk

Aansluitend aan mijn opleiding aan de Gerrit Rietveld Akademie was ik 20 jaar werkzaam als theatervormgever. Gaandeweg ontstond bij mij de behoefte om meer zelf regisseur te zijn van de gehele voorstelling, hetgeen zich vertaalde in schilderijen, die je nog het beste "scènes naar het leven" zou kunnen noemen. Schilderijen die de toeschouwer in grote mate ruimte laten tot eigen invulling van de inhoud, en zodoende zeer uiteenlopende ervaringen kunnen oproepen.

Gaandeweg komen deze voorstellingen voor mij tot leven, nadat ik ze zorgvuldig heb gecomponeerd vanuit een bepaald idee, verhaal, of een bepaalde ruimte, een lichtval daarin en hoe de mens of een object zich daartoe verhoudt. En dit altijd met een zekere dramatische lading, zonder daarmee dwingend de toeschouwer een interpretatie op te leggen.

In mijn schilderijen (onder)zoek ik steeds weer de mogelijkheid om een complexe inhoud te vangen in een eenvoudig en krachtig beeld, dat meestal vorm krijgt in een monumentale ruimte met sterke lichtval al dan niet in een verstilde atmosfeer.
Om te bereiken dat de toeschouwer de ruimte als het ware binnen kan gaan, zijn de afmetingen van de werken meestal vrij groot, en de stijl is realistisch. Om de juiste atmosfeer te bereiken bouw ik mijn schilderijen net als de oude meesters op uit meerdere verflagen, waardoor de door mij gewenste tonaliteit en diepte kan worden bereikt.

Judith Lansink vrij werk

Overig werk Judith Lansink

Judith Lansink schildert ook portretten in opdracht en 'vrij werk'.

Haar portretten kunt u bekijken op www.judithlansink.com

Voor een indruk van haar vrije werk, landschappen en voormalig scenografisch werk kunt u terecht op www.judithlansink.nl

Contact Judith Lansink

Contact informatie